انحراف ستون فقرات چیست و چه علائمی دارد؟ انحراف ستون فقرات یا اسکولیوز بیماری است که موجب انحراف ستون فقرات به سمت راست یا چپ شده و بدن از حالت طبیعی خود خارج می‌شود. کمر از دو انحنا تشکیل شده که یکی از آن ها در بالای ستون فقرات و دیگری در پایین ستون فقرات است که در نهایت حالت یک S با خمیدگی بسیار کم را به کمر می‌دهند. در صورتی که این خمیدگی افزایش یابد، کمر به شکل C درآمده و انحراف ستون فقرات ایجاد می‌شود. در این مقاله قصد داریم اطلاعاتی درباره انحراف ستون فقرات و علائم آن بیان کنیم، با ما همراه باشید.
بیماری انحراف ستون فقرات چیست؟
یکی از سوالاتی که برای اغلب افراد پیش می‌آید این است که انحراف ستون فقرات به چه معناست . اسکولیوز (انحراف ستون فقرات) یک واژه ی یونانی بوده که به معنای کج می‌باشد. به طور ساده اگر بخواهیم انحراف ستون فقرات را برای شما شرح دهیم، می‌توان گفت اگر فرض کنیم یک خط عمودی و مستقیم از بالا تا نوک انگشتان بدن کشیده شود، در صورتی که ستون فقرات دارای انحنایی نسبت به این خط باشد، فرد به انحراف ستون فقرات مبتلا شده است. این انحراف ممکن است در قسمت های مختلف از ستون فقرات باشد یا به صورت همزمان در قسمت ستون فقرات سینه ای و ستون فقرات کمری باشد. این بیماری همچنین به صورت قوز کمر، گودی کمر و … نیز بروز می‌کند.
انواع انحراف ستون فقرات
انحراف ستون فقرات یکی از مسائل مهمی است که می تواند به دلایل مختلفی برای فرد رخ دهد. 3 نوع ناهنجاری اصلی انحراف ستون فقرات وجود دارد که در ادامه به شرح آن ها می‌پردازیم:
اسکولیوز (Scoliosis)
یکی از شایع ترین نوع انحراف های ستون فقرات، اسکولیوز می‌باشد. اسکولیوز، انحنای جانبی ستون فقرات بیشتر از 10 درجه بوده و معمولا ستون فقرات به سمت چپ یا راست خم شده است. مفاصل فاست موجب انعطاف پذیر شدن ستون فقرات می‌شوند و به چرخش بدن، کشش آن و خم شدن آن کمک خواهند کرد. زمانی که این مفاصل دچار انحراف می‌شوند، استخوان های ستون فقرات دچار چرخش شده و به یک سمت منحرف خواهند شد. معمولا این نوع انحراف ستون فقرات در کودکان و نوجوانان مشاهده می‌شود اما ممکن است در مواردی در بزرگسالان نیز رخ دهد. اسکولیوز نیز دارای انواع مختلفی می‌باشد که عبارتند از:
اسکولیوز ایدیوپاتیک نوجوانان: این نوع اسکولیوز، شایع ترین نوع آن در میان نوجوانان بین 10 تا 18 سالگی بوده که در دختران نیز بیشتر از پسران مشاهده می‌شود.
اسکولیوز مادرزادی: در این نوع از اسکولیوز کودک از بدو تولد، درگیر بیماری بوده و این انحراف ستون فقرات به دلیل شکل گیری نامناسب ستون فقرات در زمان جنینی ایجاد می‌شود.
اسکولیوز عصبی – عضلانی: این انحراف ستون فقرات، در کودکان مبتلا به بیماری‌های خاصی مانند سندرم مارفان، دیستروفی عضلانی، فلج مغزی و مهره شکاف ایجاد می‌شود.
اسکولیوز دنوو بزرگسالان: این نوع اسکولیوز، به دلیل انحراف ستون فقرات در اثر افزایش سن ایجاد می‌شود.
کیفوز (Kyphosis)
کیفوز انحنای بیش از حد ستون فقرات به سمت بیرون است که با گرد شدن غیر طبیعی قسمت بالایی پشت (انحنای بیشتر از 50 درجه) و قوز مانند مشخص می‌شود. کیفوز بیشتر در ناحیه قفسه سینه یا قسمت سینه ای- کمری ستون فقرات دیده می‌شود، اما در مواردی ممکن است مهره های گردن را نیز درگیر کند. به طور کلی کیفوز در میان عوام، به عنوان قوز شناخته شده و در آن ستون فقرات در قسمت بالایی و در نزدیکی گردن، دچار انحراف به سمت جلو و یا عقب می‌شود.
لوردوز (Lordosis)
لوردوز به صورت انحنای بیش از حد ستون فقرات به سمت داخل مشخص می‌شود. به لوردوز اصطلاحا گودی کمر نیز گفته می‌شود. معمولا این نوع انحراف در ناحیه کمری ستون فقرات مشاهده می‌شود و ممکن است در هر فردی و هر سنی رخ دهد. لوردوز دارای دو نوع کمری و گردنی بوده که در لوردوز گردنی، انحنای ستون فقرات، گردن را بیش از حد به جلو می‌راند. در لوردوز کمری نیز باسن و لگن منجر به حرکت بیشتر از حد معمول شکم به جلو و در کمر گودی غیرطبیعی ایجاد می‌شود.
علت انحراف ستون فقرات
عوامل مختلفی وجود دارد که می‌تواند منجر به انحراف ستون فقرات شود و باعث ایجاد شرایطی مانند اسکولیوز، کیفوز و لوردوز شود. علت هایی که می‌تواند موجب ایجاد انحراف ستون فقرات شوند شامل موارد زیر می‌باشد:
- وضعیت نامناسب بدن و عادات بد فردی
- رژیم غذایی نامناسب
- اختلالات عصبی – عضلانی مانند فلج مغزی
- نقص های مادرزادی
- خوابیدن در جهت نامناسب
- عفونت های مختلف
- افزایش سن
- آسیب های گردنی
- تکرار حرکات نامناسب
- آسیب به ستون فقرات مانند ضربه های ناگهانی به پشت
علائم انحراف ستون فقرات
در اغلب موارد شروع بیماری انحراف ستون فقرات تدریجی و بدون درد است. اما جالب است بدانید که گاهی ممکن است انحراف ستون فقرات به قدری باشد که بتوان با چشم آن را مشاهده کرد. انحراف ستون فقرات نیز مانند دیگر بیماری ها با علائم و نشانه هایی بروز می‌کند و با توجه به شدت و نوع انحنا متفاوت است. در صورت مشاهده هر یک از علائم حتما به بهترین جراح مغز و اعصاب مراجعه کنید. علائم رایج انحراف ستون فقرات عبارتند از:
- بسته به محلی که انحراف ستون فقرات وجود دارد، ممکن است که درد و سفتی ستون فقرات دیده شود.
- از دیگر مواردی که در انحراف ستون فقرات خود را نشان می‌دهد، درد مزمن است که معمولا به صورت گردن درد و کمردرد دیده می‌شود.
- احساس خشکی و درد در کمر در زمان بیداری یا برخواستن بعد از نشستن طولانی مدت یکی دیگر از نشانه های انحراف ستون فقرات می‌باشد.
- یکی دیگر از علائمی که در افراد مشاهده می‌شود، تغییر شکل بدن و اندام های وابسته به ستون فقرات مانند تغییر جهت دنده ها یا تغییر اندازه پاها به دلیل کشیده شدن لگن به سمت جلو می‌باشد.
- در موارد شدید اسکولیوز یا کیفوز، انحنای ستون فقرات می‌تواند ریه ها را فشرده کند و منجر به مشکلات تنفسی شود.