دیسک کمر چیست و چه علائمی دارد؟ دیسک کمر که به عنوان دیسک بین مهره ای یا دیسک ستون فقرات نیز شناخته می‌شود، یکی از اجزای مهم ستون فقرات انسان است. این دیسک‌ها که بین مهره‌های ستون فقرات کمری قرار دارند، نقشی حیاتی در پشتیبانی، انعطاف‌پذیری و جذب ضربه به ستون فقرات دارند. نقش دیگر دیسک ها امکان دادن به حرکت بدن به جلو و عقب خم شدن و انعطاف پذیری محور بدن می‌باشد. در این مقاله قصد داریم اطلاعاتی درباره دیسک کمر و دلایل ایجاد آن بیان کنیم، با ما همراه باشید.
درباره دیسک کمر
دیسک کمر یکی از شایع ترین انواع عارضه های پزشکی است که در اثر آسیب دیدگی، ترک خوردن دیسک بین مهره ای و بیرون زدگی هسته دیسک کمر ایجاد می‌شود. دیسک ها ساختمان های غضروفی هستند که بین تنه مهره ها در سراسر ستون فقرات قرار گرفته اند که ما بتوانیم به اطراف حرکت کنیم. در مهره های کمری ما 5 دیسک بین مهره ای قرار دارد. مهره های کمری با این دیسک ها از خطراتی مانند ساییدگی و فشار روی هم نجات پیدا می‌کنند.
دیسک کمر چه علائمی دارد؟
علائم فتق دیسک کمر که به عنوان دیسک لغزیده یا بیرون زدگی دیسک نیز شناخته می‌شود، بسته به محل و شدت مشکل دیسک می‌تواند متفاوت باشد. ناحیه کمری ستون فقرات که قسمت پایین کمر است، محل رایجی برای فتق دیسک است. در ادامه برخی از علائم رایج مرتبط با دیسک کمر را بیان می‌کنیم:
یکی از شایع ترین علائم فتق دیسک کمر، کمردرد است. این درد ممکن است در قسمت پایین کمر به شکل موضعی باشد یا ممکن است به باسن و پاها تابیده شود. درد می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد و ممکن است با حرکات یا فعالیت های خاص تشدید شود.
اگر دیسک کمر یک ریشه عصبی در قسمت پایین کمر را فشرده کند، می‌تواند باعث درد، بی حسی، گزگز یا ضعف در یک یا هر دو پا شود. این وضعیت به عنوان سیاتیک شناخته می‌شود و می‌تواند کاملاً ناتوان کننده باشد.
فشرده شدن ریشه های عصبی در ستون فقرات کمری می‌تواند منجر به احساس بی حسی یا گزگز در باسن یا پاها شود. این موضوع می‌تواند با از دست دادن حس یا احساس سوزن و سوزن همراه باشد.
ضعف عضلانی در پاها ممکن است به دلیل فشردگی عصب ناشی از فتق دیسک کمر رخ دهد. این ضعف می‌تواند بر تعادل و هماهنگی تأثیر بگذارد و انجام فعالیت های روزمره را دشوار کند.
در موارد نادر، فتق شدید دیسک کمر می‌تواند منجر به اختلال عملکرد روده یا مثانه، مانند احتباس ادرار یا بی اختیاری شود. این یک اورژانس پزشکی محسوب می‌شود و نیاز به توجه فوری دارد.
برخی حرکات مانند خم شدن به جلو، بلند کردن اجسام سنگین یا نشستن برای مدت طولانی ممکن است علائم فتق دیسک کمر را تشدید کند. برعکس، دراز کشیدن یا تغییر وضعیت ممکن است باعث تسکین موقت شود.
بیشتر بخوانید: جراحی دیسک کمر
دلایل ایجاد دیسک کمر
بروز دیسک کمر که به عنوان لغزش یا پارگی دیسک نیز شناخته می‌شود، می‌تواند به عوامل متعددی نسبت داده شود. این حالت زمانی رخ می‌دهد که هسته داخلی دیسک بین مهره ای از لایه بیرونی بیرون زده و به اعصاب نخاعی فشار می‌آورد. در ادامه برخی از دلایل اصلی ایجاد فتق دیسک کمر ذکر شده است:
تغییرات مرتبط با سن
دیسک کمر اغلب با تغییرات مرتبط با افزایش سن در ستون فقرات همراه است. با افزایش سن افراد، دیسک‌های بین مهره‌ای محتوای آب خود را از دست می‌دهند و انعطاف‌پذیری آنها کاهش می‌یابد و در نتیجه بیشتر مستعد آسیب و فتق می‌شوند. روند طبیعی پیری همچنین می‌تواند منجر به ایجاد خارهای استخوانی و سایر تغییرات ساختاری شود که ممکن است به فتق دیسک کمک کند.
تکنیک های نادرست بلند کردن
درگیر شدن در فعالیت هایی که شامل بلند کردن اجسام سنگین یا تکنیک های بلند کردن نامناسب است، می‌تواند فشار بیش از حد بر ستون فقرات وارد کند و منجر به فتق دیسک شود. بلند کردن اجسام سنگین بدون استفاده از مکانیک مناسب بدن، مانند خم شدن در ناحیه کمر به جای زانو، می‌تواند خطر آسیب دیسک و فتق را افزایش دهد.
حرکات تکراری
درگیر شدن در حرکات یا فعالیت‌های تکراری که شامل چرخش، خم شدن یا بلند کردن بدن می‌شود، می‌تواند به ایجاد فتق دیسک کمر کمک کند. با گذشت زمان، این اعمال تکراری می‌تواند بر دیسک‌های بین مهره‌ای فشار وارد کند و باعث ضعیف شدن آنها و مستعد شدن بیشتر به دیسک شود.
چاقی
وزن اضافی بدن می‌تواند فشار بیشتری بر ستون فقرات وارد کند و منجر به ساییدگی و پارگی سریع دیسک های بین مهره ای شود. بار اضافی که به دلیل چاقی روی ستون فقرات وارد می‌شود، می‌تواند به انحطاط و فتق دیسک کمک کند.
وضعیت نامناسب
حفظ وضعیت نامناسب برای مدت طولانی می‌تواند فشار زیادی را بر ستون فقرات وارد کند و به ایجاد دیسک کمر کمک کند. خم شدن، قوز کردن، یا نشستن در وضعیتی که فشار ناهمواری بر دیسک های ستون فقرات وارد می‌کند، می‌تواند خطر آسیب دیدگی و فتق دیسک را افزایش دهد.
عوامل ژنتیکی
عوامل ژنتیکی ممکن است در ایجاد دیسک کمر نقش داشته باشد. برخی از ویژگی های ژنتیکی یا ناهنجاری ها در ساختار ستون فقرات و دیسک های بین مهره ای می‌تواند ابتلای فرد را در برابر فتق دیسک افزایش دهد.
آسیب تروماتیک
تروما یا آسیب حاد به ستون فقرات، مانند زمین خوردن، تصادف رانندگی یا آسیب ناشی از ورزش، می‌تواند باعث آسیب ناگهانی و شدید به دیسک های بین مهره ای شود و منجر به فتق دیسک شود. حوادث ضربه ای که منجر به ضربه شدید یا فشرده شدن ستون فقرات می‌شود، می‌تواند یکپارچگی دیسک ها را مختل کرده و آنها را مستعد فتق کند.
مصرف ناکافی آب آشامیدنی
مصرف آب ناکافی در دراز مدت باعث کاهش میزان آب دیسک ها و شکننده تر شدن آنها می‌شود و خطر بیرون زدگی دیسک را بیشتر می‌کند.
مصرف دخانیات
پژوهش ها ثابت کرده که افراد سیگاری بیشتر در معرض ابتلا به بیماری های دیسک هستند.
دیسک کمر چگونه تشخیص داده می‌شود؟
زمانی که به علت کمر درد به بهترین جراح مغز و اعصاب مراجعه می‌کنید، پزشک در ابتدا معاینه فیزیکی انجام می‌دهد و بر اساس اطلاعات به دست آمده، روش های تشخیصی تکمیلی را برای شما در نظر می‌گیرد. مهم ترین روش های تشخیصی دیسک کمر شامل موارد زیر است:
پرتونگاری (اشعه ایکس)
در حالی که اشعه ایکس مستقیماً دیسک های ستون فقرات را تجسم نمی‌کند، می‌تواند به رد سایر علل بالقوه کمردرد، مانند شکستگی یا تغییرات دژنراتیو در ستون فقرات کمک کند.
نگاره تشدید مغناطیسی (MRI)
MRI بهترین روش تشخیصی برای تشخیص فتق دیسک کمر در نظر گرفته می‌شود و تصاویر دقیقی از ساختارهای ستون فقرات، از جمله دیسک های بین مهره ای، نخاع و ریشه های عصبی ارائه می‌دهد. MRI می‌تواند مکان و اندازه فتق دیسک و همچنین هرگونه فشرده سازی عصبی مرتبط را به دقت شناسایی کند.
برش نگاری رایانه ای (سی تی اسکن)
سی تی اسکن ممکن است برای ارزیابی بیشتر ساختارهای استخوانی ستون فقرات و ارائه تصاویر مقطعی دقیق استفاده شود. در برخی موارد، سی تی میلوگرام، که شامل تزریق رنگ کنتراست به کانال نخاعی قبل از سی تی اسکن است، ممکن است برای افزایش تجسم فشرده سازی عصب انجام شود.
نوار ماهیچه و عصب (الکترومیوگرافیEMG)
این آزمایشات ممکن است برای ارزیابی عملکرد اعصاب و عضلات تحت تاثیر دیسک کمر مورد استفاده قرار گیرند. EMG شامل قرار دادن سوزن های کوچک در عضلات خاص برای اندازه گیری فعالیت الکتریکی آنها است، در حالی که مطالعات هدایت عصبی سرعت و قدرت سیگنال های عصبی را ارزیابی می‌کند.