عود تومور مغزی یکی از چالش‌های مهم در درمان این بیماری است که معمولا در همان محل اولیه رخ می‌دهد. عوامل مختلفی مانند نوع تومور، میزان برداشتن آن در جراحی و پاسخ به درمان‌های تکمیلی در عود تومور موثر می‌باشند. تومورهای بدخیم مانند گلیوبلاستوما بیشتر در معرض عود هستند. روش‌های درمانی مانند جراحی پیشرفته، پرتودرمانی هدفمند و ایمونوتراپی می‌توانند در کنترل بهتر این بیماری موثر باشند.
عود تومور مغزی چقدر شایع است؟
عود تومور مغزی پس از درمان، با توجه به نوع و میزان برداشت تومور، احتمال متفاوتی دارد. بر اساس تحقیقات، نرخ بازگشت تومور مغزی بین ۲۴ تا ۳۲ درصد تخمین زده می‌شود. تومور مننژیوم مغزی ممکن است طی ۱۵ تا ۲۰ سال پس از جراحی دوباره رشد کند، اما این موضوع به نوع تومور و نحوه برداشت آن بستگی دارد. در مواردی که مننژیوم کاملا قابل برداشت باشد و بافت مغز را درگیر نکند، جراح می‌تواند آن را به طور کامل حذف کند، که در این حالت احتمال عود تنها ۵ درصد است. لازم به ذکر است که بازگشت تومور معمولا در همان ناحیه ای که ابتدا ایجاد شده بود، رخ می‌دهد. اگر به دنبال اطلاعات دقیق تر درباره علائم، درمان و پیشگیری از عود تومور مغزی هستید، می‌توانید با دکتر کیوان مستوفی مشورت کنید.
عوامل موثر در عود تومور مغزی
عود تومور مغزی به عوامل مختلفی بستگی دارد و برخی شرایط می‌توانند احتمال بازگشت آن را افزایش دهند. در ادامه به بیان مهم ترین عوامل تاثیرگذار بر عود تومور مغزی می‌پردازیم:
نوع و درجه تومور
یکی از تاثیرگذارترین فاکتورها در احتمال بازگشت تومور، نوع و درجه آن است. تومورهای بدخیم و تهاجمی، به ویژه گلیوبلاستوما و تومورهای با درجه بالا، احتمال عود بسیار بیشتری نسبت به انواع تومور مغزی خوش خیم دارند.
میزان برداشت تومور در جراحی اولیه
موفقیت جراحی اولیه نقش مهمی در کاهش یا افزایش احتمال عود تومور دارد. در صورتی که جراح بتواند تومور را به طور کامل از مغز خارج کند، احتمال بازگشت آن بسیار کاهش می‌یابد. اما به دلیل پیچیدگی های مغز و موقعیت برخی تومورها، گاهی امکان برداشت کامل وجود ندارد که این موضوع می‌تواند در سال‌های آینده منجر به رشد مجدد تومور شود.
تاثیر درمان‌های تکمیلی
پس از جراحی، درمان‌های کمکی مانند شیمی درمانی و پرتو درمانی به منظور از بین بردن سلول های باقی مانده تومور انجام می‌شود. میزان موفقیت این درمان‌ها نقش مهمی در پیشگیری از عود تومور مغزی دارد. اگر این روش‌ها به طور موثر اجرا شوند و تعداد زیادی از سلول های سرطانی را از بین ببرند، احتمال بازگشت بیماری به میزان چشمگیری کاهش پیدا می‌کند.
علائم عود تومور مغزی
تشخیص زودهنگام بازگشت تومور مغزی می‌تواند تاثیر زیادی در کنترل بیماری و پیشگیری از عوارض جدی داشته باشد. علائم این عارضه در هر بیمار متفاوت است، اما برخی نشانه‌های رایج که ممکن است به بازگشت تومور مغزی اشاره داشته باشند، شامل موارد زیر است:
- سردردهای ناشی از برگشت تومور مغزی ممکن است با سردردهای قبلی بیمار تفاوت داشته باشد و شدت یا الگوی آن تغییر کند.
- افرادی که با رشد مجدد تومور مغزی مواجه می‌شوند، ممکن است مشکلات بینایی مانند تاری دید، دوبینی یا مشاهده نقاط کور را تجربه کنند.
- تشنج یکی از علائم رایج در بیماران مبتلا به تومور مغزی است و در صورت عود تومور، احتمال وقوع آن افزایش می‌یابد.
- این مشکل می‌تواند موجب اختلالات شناختی، مشکلات حافظه، کاهش تمرکز، تغییرات شخصیتی و اختلالات حرکتی شود.
چگونه می‌توان احتمال بازگشت تومور مغزی را کاهش داد؟
کاهش احتمال بازگشت تومور مغزی نیازمند ترکیبی از روش‌های درمانی موثر و تغییرات در سبک زندگی است. در ادامه به راهکارهای کلیدی برای کاهش خطر عود تومور مغزی اشاره می‌کنیم:
درمان‌های تکمیلی پس از جراحی
پس از جراحی اولیه برای برداشتن تومور، استفاده از درمان‌های تکمیلی مانند پرتودرمانی و شیمی‌درمانی می‌تواند به از بین بردن سلول‌های باقی‌مانده سرطانی کمک کند و احتمال عود تومور را کاهش دهد. این روش‌ها با هدف قرار دادن سلول‌های میکروسکوپی که ممکن است پس از جراحی باقی مانده باشند، انجام می‌شود.
سبک زندگی سالم
پیروی از یک سبک زندگی سالم می‌تواند نقش مهمی در کاهش خطر بازگشت تومور داشته باشد. انجام فعالیت‌های بدنی منظم، تغذیه متعادل و محدود کردن مصرف الکل از جمله اقداماتی هستند که می‌توانند به بهبود سلامت کلی و کاهش خطر بازگشت تومور مغزی کمک کنند.
پیگیری منظم پزشکی
مراجعات منظم به پزشک و انجام آزمایشات تصویربرداری مانند MRI یا سی‌تی اسکن می‌تواند به تشخیص زودهنگام هرگونه عود احتمالی کمک کند. پیشنهاد می‌کنیم ویزیت های مشخص شده توسط پزشک خود را جدی بگیرید.
آیا عود تومور مغزی قابل درمان است؟
عود تومور مغزی به معنای بازگشت تومور پس از درمان اولیه است. قابلیت درمان تومورهای مغزی عود کننده به عواملی مانند نوع تومور، محل قرارگیری، وضعیت سلامت بیمار و درمان‌های قبلی بستگی دارد. در ادامه، روش‌های متداول درمان تومورهای مغزی عود کننده را بررسی می‌کنیم:
جراحی مجدد
در صورت امکان، جراحی مجدد برای برداشتن تومور عود کننده می‌تواند گزینه‌ای مناسب باشد. این روش به کاهش فشار داخل جمجمه و بهبود علائم بیمار کمک می‌کند. با این حال، تصمیم گیری برای جراحی مجدد به عواملی مانند محل تومور و وضعیت کلی بیمار بستگی دارد.
پرتو درمانی
پرتودرمانی می‌تواند برای کنترل رشد تومورهای عودکننده استفاده شود، به ویژه اگر بیمار قبلا پرتودرمانی انجام نداده باشد. در مواردی که پرتودرمانی قبلی انجام شده است، استفاده مجدد از آن با دقت و بررسی‌های دقیق صورت میگیرد.
شیمی درمانی
شیمی درمانی با داروهای مختلف می‌تواند برای کنترل تومورهای عود کننده به کار رود. انتخاب داروها به نوع تومور و پاسخ بیمار به درمان‌های قبلی بستگی دارد.
ایمونوتراپی
ایمونوتراپی، که سیستم ایمنی بدن را برای مبارزه با سلول‌های سرطانی تقویت می‌کند، در برخی موارد نتایج امیدوارکننده ای نشان داده است.