پارگی دیسک گردن یا فتق دیسک گردن، نام پدیده‌ای است که در آن، لایه سخت خارجی مربوط به دیسک قرار گرفته بین مهره‌های ستون فقرات، آسیب می‌بیند و مایع درون آن بیرون می‌زند و به کانال نخاعی راه پیدا می‌کند. در بیشتر مواقع، پارگی دیسک در بین مهره‌های پنجم و ششم و یا ششم و هفتم گردن اتفاق می‌افتد. این مشکل در بین بزرگسالان و میانسالان بیشتر دیده می‌شود و با دردهای شدید و آزاردهنده در ناحیه گردن، و همچنین با بی‌حسی بازو و دست همراه است. توجه داشته باشید که درد ناشی از این مشکل، به دلیل فشاریست که به ریشه‌های عصبی وارد شده؛ و از طریق عمل جراحی، طب سوزنی، جاگذاری دیسک مصنوعی، و آب درمانی، می‌توان آن را بهبود داد. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد علائم و روش تشخیص و درمان این مشکل، در ادامه با ما همراه باشید.
پارگی دیسک گردن به چه معناست؟
فاصله بین مهره‌های ستون فقرات را دیسک‌هایی اشغال کرده‌اند که در سطح خارجی، دارای غضروف‌های رشته‌ای هستند و در داخل، از ماده‌ای ژله‌ای تشکیل شده‌اند. زمانی که تحت‌تاثیر عواملی، لایه خارجی دیسک شکاف می‌خورد، ماده‌ای ژله‌ای بیرون می‌زند و به این شرایط پارگی دیسک گردن، دیسک لغزنده، یا فتق دیسک گردن می‌گویند. برای درک بهتر اینکه فتق دیسک گردن به چه معناست، تنها کافیست پیراشکی کرم داری را تصور کنید که قسمت نان و اسفنج آن شکاف خورده و کرم آن، به بیرون راه پیدا کرده است!
علائم پارگی دیسک گردن
موارد زیر از جمله علائمی هستند که در صورت بروز فتق دیسک گردن گریبان‌گیر افراد می‌شوند:
- تحریک ریشه‌های عصبی و تجربه گردن دردی شدید و کلافه کننده
- احساس بی‌حسی و گزگز در شانه، بازو و دست‌ها (این احساس سوزن سوزن شدن تا انگشتان دست نیز ادامه پیدا می‌کند.)
- احساس ضعف و محدودیت حرکتی در دست و بازو (به خاطر فشرده شدن نخاع)
- چنانچه هر یک از علائم بالا را تجربه می‌کنید، حتماً در اسرع وقت به پزشک متخصص مراجعه نمایید و با بررسی علت مشکل، پیگیر مراحل درمان آن باشید. توجه داشته باشید که اگر پارگی دیسک گردن باعث فشرده‌سازی نخاع شود، علائم جدی‌تری نیز بروز پیدا می‌کنند که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مشکل در راه رفتن، حرکات غیرطبیعی و ناموزون، یا به اصطلاح سکندری خوردن
- از دست دادن تعادل بدن
- احساس شوک یا گزگز در اندام‌های حرکتی (معمولا دست‌ها و گاهاً پاها)
- درد شدید گردن و کمر
علل پارگی دیسک گردن
شناسایی علل اصلی پارگی دیسک گردن، امری پیچیده و دشوار است. با وجود اینکه این عارضه به طور تدریجی و بدون هیچ علت واضحی بروز پیدا می‌کند، اما می‌توان از موارد زیر به عنوان عوامل پدیدآورنده آن یاد کرد:
سن بالا
خوب است بدانید که دیسک قرار گرفته در بین مهره‌های ستون فقرات، در سنین جوانی آب زیادی را در خود جای داده است و به همین خاطر انعطاف‌پذیری بیشتری دارد؛ اما رفته‌رفته با افزایش سن، بخش قابل توجهی از آب خود را از دست می‌دهد و به بافتی تبدیل می‌شود که انعطاف‌پذیری چندانی ندارد و با کوچک‌ترین حرکت، پیچ خوردگی، یا فشاری، دچار پارگی می‌شود.
سابقه ژنتیکی
ژنتیک، سابقه خانوادگی یا عامل وراثتی، یکی دیگر از عواملی است که بر ریسک ابتلا به این عارضه تاثیر می‌گذارد. این بدان معناست که اگر در خانواده شما، فردی به این عارضه مبتلا باشد، خطر ابتلای شما به این عارضه بیشتر از دیگر افراد خواهد بود.
وارد آمدن فشار شدید و ناگهانی
بلند کردن اجسام سنگین، حرکت دادن یا چرخاندن سریع گردن، و به طور کلی، وارد آوردن هرگونه فشار شدید و ناگهانی به گردن، می‌تواند باعث فتق دیسک گردن شود.
توجه داشته باشید که علاوه بر این علل، مواردی اعم از اختلالات بافت پیوندی، ناهنجاری‌های ستون مهره‌ها، اضافه وزن، استعمال سیگار و مصرف الکل نیز می‌توانند ریسک بروز فتق دیسک گردن را افزایش دهند.
تشخیص پارگی دیسک گردن
در اولین مرحله از تشخیص فتق دیسک گردن، پزشک، سوابق پزشکی فرد و علائم فعلی وی را مورد بررسی قرار می‌دهد و با معاینه فیزیکی، به اطلاعات بیشتری در مورد ریشه مشکل دست می‌یابد. ممکن است در طی معاینه فیزیکی، پزشک از شما بخواهد که فعالیت‌های خاصی را انجام دهید و تاثیر این فعالیت‌ها، بر شدت علائم آن را مورد بررسی قرار دهد. توجه داشته باشید که در مرحله تشخیص عارضه، انجام معاینه عصبی نیز مفید و موثر است و کمک می‌کند قدرت، حس و رفلکس ناحیه آسیب‌دیده مورد ارزیابی قرار گیرد. افزون‌بر این‌ها MRI، سی‌تی‌اسکن و توموگرافی نیز از روش‌های تصویربرداری پزشکی هستند که تاثیر پارگی دیسک گردن بر بافت‌های اطراف، و همچنین شدت پارگی را مشخص می‌کنند و در تنظیم برنامه درمانی کارآمد، پزشک را راهنمایی می‌نمایند.
روش های درمان پارگی دیسک گردن
درمان پارگی دیسک گردن به روش های متعددی صورت می‌گیرد که می‌توانید برای درمان موثر به بهترین جراح مغز و اعصاب مراجعه کنید. روش های درمان پارگی دیسک گردن عبارتند از:
درمان‌های غیر جراحی
پیش از انجام جراحی، با کمک مسکن‌ها و داروهای ضد التهاب، و همچنین با انجام فیزیوتراپی، سعی می‌کنند مشکل پدید آمده را برطرف نمایند. همچنین تزریق‌های اپیدورال یا تزریق اطراف ریشه عصبی، و تاباندن اشعه لیزر از دیگر روش‌هایی هستند که در بسیاری از موارد، پارگی دیسک گردن را درمان می‌کنند.
جراحی
در مواردی که درد فرد شدید و غیر قابل تحمل باشد و علائم عصبی همچون بی‌حسی دست و بازو مشاهده شوند، لازم است بیمار، بدون هیچ گونه تعللی، آماده عمل جراحی شود.
افزون بر این روش‌ها، آب درمانی یا هیدروتراپی، طب سوزنی و جاگذاری دیسک مصنوعی از دیگر روش‌هایی هستند که می‌توان از طریق آن‌ها، فتق دیسک گردن را بهبود داد.