تشخیص تومور مغزی و اقدامات مربوط به آن، در شرایطی رخ می‌دهند که یک متخصص احتمال وجود تومور مغزی را در یک بیمار تشخیص دهد و جهت اطمینان، بهترین روش تشخیص را انتخاب کند. در این مقاله با ما همراه باشید تا به طور کامل به روش‌های تشخیص تومور مغزی و نحوه‌ی انجام آن‌ها بپردازیم.
روش‌های تشخیص تومور مغزی
تومور مغزی با توجه به نوع و میزان آن با روش های مختلفی تشخیص داده می‌شوند که عبارتند از:
معاینه عصبی
انجام معاینه عصبی بخش‌های مختلف مغز شما را مورد آزمایش قرار می‌دهد تا عملکرد آن‌ها مورد بررسی قرار گیرند. این معاینه ممکن است شامل بررسی بینایی، شنوایی، تعادل، هماهنگی اعضای بدن، قدرت و واکنش‌های بدن شما باشد. اگر در یک یا چند زمینه‌ی بررسی شده دچار اختلال باشید، متخصصی که شما را معاینه می‌کند می‌تواند اقدامات تشخیصی جدی‌تری را انجام دهد. با معاینه عصبی نمی‌توان تومور مغزی را تشخیص داد اما انجام آن می‌تواند در تشخیص این که کدام بخش از مغز ممکن است دچار اختلال شده باشد موثر باشد.
سی تی اسکن سر
سی تی اسکن سر، که از اشعه ایکس برای ایجاد تصاویر استفاده می‌کند، یک آزمایش تصویربرداری آسان است که می‌تواند به سرعت نتایج را ارائه دهد. این روش اغلب برای انجام تشخیص اولیه است که در صورت وجود علائمی مانند سردرد یا سایر نشانه‌های غیر اختصاصی استفاده می‌شود. سی تی اسکن می‌تواند ناهنجاری‌ها را در مغز و اطراف آن شناسایی کند و به متخصص مغز و اعصاب شما در تعیین مسیر بعدی کمک کند. اگر بر اساس نتایج سی تی اسکن مشکوک به تومور مغزی باشید، ممکن است MRI مغز به عنوان قدم بعدی توصیه شود.
MRI مغز
MRI مغز یا تصویربرداری رزونانس مغناطیسی از آهنرباهای قدرتمند برای تولید تصاویر دقیق از ساختارهای داخلی بدن استفاده می‌کند. این روش معمولاً در تشخیص تومورهای مغزی به دلیل توانایی آن در ارائه تصویر واضح تری از مغز در مقایسه با سایر تکنیک‌های تصویربرداری استفاده می‌شود. در بسیاری از موارد، یک رنگ کنتراست قبل از MRI به صورت داخل وریدی تجویز می‌شود. این رنگ وضوح تصاویر به دست آمده را افزایش می‌دهد و تشخیص تومورهای کوچک‌تر را تسهیل می‌کند و متخصص مغز و اعصاب را قادر می‌سازد بین تومور مغزی و بافت سالم مغز تمایز قائل شود.
- در شرایط خاص، ممکن است برای به دست آوردن تصویر دقیق‌تر، به شکل خاصی از MRI نیاز باشد. MRI عملکردی نمونه‌ای از چنین تکنیکی است که قسمت‌های خاصی از مغز را که مسئول عملکردهایی مانند گفتار، حرکت و سایر وظایف ضروری هستند، نشان می‌دهد. این اطلاعات به متخصص مغز و اعصاب در برنامه ریزی روش‌های جراحی و تعیین استراتژی‌های درمانی مناسب کمک می‌کند.
- طیف‌سنجی رزونانس مغناطیسی یکی دیگر از تست‌های MRI تخصصی است که شامل استفاده از MRI برای ارزیابی سطوح مواد شیمیایی خاص در سلول‌های تومور می‌شود. اختلال در غلظت این مواد شیمیایی می‌تواند بینش ارزشمندی را در مورد نوع تومور مغزی به متخصص مغز و اعصاب ارائه دهد.
- پرفیوژن رزونانس مغناطیسی یک تکنیک MRI تخصصی است که حجم خون را در نواحی مختلف تومور مغزی اندازه گیری می‌کند. نواحی با خونرسانی بالا در تومور ممکن است نشان دهنده‌ی افزایش فعالیت باشد. این اطلاعات به متخصص مغز و اعصاب در برنامه ریزی برای یک برنامه درمانی مناسب کمک می‌کند.
اسکن PET مغز
اسکن PET مغز یا اسکن توموگرافی گسیل پوزیترون، یک روش تشخیصی است که قادر به تشخیص برخی تومورهای مغزی است. با استفاده از یک ردیاب رادیواکتیو تزریق شده به جریان خون، اسکن PET سلول‌های تومور مغز را در حالی که جذب و به ردیاب متصل می‌شوند، برجسته می‌کند. این به دستگاه PET اجازه می‌دهد تا تصاویری تولید کند که سلول‌های تومور قابل تشخیص هستند. سلول‌هایی که به سرعت تقسیم و تکثیر می‌شوند تمایل بیشتری به جذب ردیاب دارند و به شناسایی آن‌ها کمک بیشتری می‌کند.
نمونه برداری
نمونه برداری از مغز روشی است که برای به دست آوردن نمونه ای از بافت تومور مغزی انجام می‌شود و سپس برای آزمایش به آزمایشگاه فرستاده می‌شود. به طور معمول، نمونه توسط یک جراح در طی یک عمل جراحی با هدف برداشتن تومور مغزی به دست می‌آید.
در مواردی که برداشتن تومور مغزی با جراحی امکان پذیر نیست، نمونه ای از بافت تومور ممکن است با استفاده از یک سوزن از طریق روشی به نام بیوپسی سوزنی استریوتاکتیک تهیه شود. این روش کم تهاجمی امکان استخراج نمونه را برای اهداف تشخیصی فراهم می‌کند.
در روش نمونه برداری سوزنی استریوتاکتیک، یک سوراخ کوچک در جمجمه ایجاد می‌شود و یک سوزن نازک از طریق آن وارد می‌شود تا نمونه بافتی استخراج شود. تصویربرداری CT و MRI مسیر سوزن را هدایت می‌کند. بی‌حسی موضعی برای بی‌حس کردن این قسمت انجام می‌شود، و اغلب، آرام‌بخش‌ها برای ایجاد حالتی شبیه خواب استفاده می‌شوند تا اطمینان حاصل شود که شما در طول نمونه برداری احساس درد و استرس نمی‌کنید.
اگر این نگرانی وجود داشته باشد که عمل در ناحیه خاصی از مغز می‌تواند به ساختارهای حیاتی مغز آسیب برساند، ممکن است نمونه برداری سوزنی به جای جراحی توصیه شود. در مواردی که تومور مغزی در یک منطقه چالش برانگیز یا غیر قابل دسترس قرار دارد، ممکن است نمونه برداری سوزنی برای استخراج بافت برای بررسی بیشتر لازم باشد. نمونه برداری مغز عوارضی از جمله خطر خونریزی در مغز و آسیب احتمالی به بافت مغز را به همراه دارد.
پس از انجام نمونه برداری، نمونه بافت جمع آوری شده برای آزمایش به آزمایشگاه فرستاده می‌شود. آزمایش‌های مختلفی برای تعیین سرطانی یا غیر سرطانی بودن سلول‌های نمونه انجام می‌شود. بررسی میکروسکوپی سلول‌ها به ارزیابی سرعت رشد سلولی کمک می‌کند که به عنوان درجه تومور مغزی شناخته می‌شود. علاوه بر این، آزمایش‌های دیگر می‌توانند تغییرات خاص DNA را در سلول‌ها شناسایی کنند و اطلاعات ارزشمندی را در اختیار تیم مراقبت‌های بهداشتی قرار دهند تا یک برنامه درمانی مناسب ایجاد کنند.
نتیجه گیری
توجه به این نکته مهم است که رویکرد تشخیصی خاص توسط متخصص مغز و اعصاب بر اساس شرایط فردی بیمار تعیین می‌شود و ممکن است آزمایش‌ها یا روش‌های اضافی برای تشخیص دقیق مورد نیاز باشند.
سوالات متداول
دو آزمایش تصویربرداری رایج برای تشخیص تومور مغزی MRI (تصویربرداری تشدید مغناطیسی) و CT (توموگرافی کامپیوتری) اسکن هستند. این آزمایش‌ها تصاویر دقیقی از مغز ارائه می‌کنند و به شناسایی محل و ویژگی‌های تومور مغزی کمک می‌کنند.
بیوپسی همان نمونه برداری است و شامل برداشتن نمونه کوچکی از بافت از تومور مغزی برای تجزیه و تحلیل آزمایشگاهی بیشتر است. معمولاً زمانی انجام می‌شود که نیاز به تشخیص قطعی باشد، یا زمانی که سایر آزمایش‌های تشخیصی بی‌نتیجه باشند. بیوپسی به تعیین ماهیت تومور (سرطانی یا غیرسرطانی)، درجه آن و سایر ویژگی‌های مهم کمک می‌کند.
درجه تومور مغزی با بررسی سلول‌های تومور زیر میکروسکوپ تعیین می‌شود. ظاهر سلول‌ها، سطح تهاجمی آن‌ها و سرعت رشد عواملی هستند که به سیستم درجه بندی کمک می‌کنند. درجات معمولاً در مقیاسی از I تا IV طبقه‌بندی می‌شوند که درجات بالاتر نشان‌دهنده تومورهای تهاجمی‌تر و با رشد سریع‌تر است.