جراحی تومور مغزی یکی از روش های پیچیده برای درمان بیماری های مرتبط با سیستم عصبی مرکزی است که برای حذف یا کاهش اندازه تومورهای خوش خیم یا بدخیم انجام می‌شود. این جراحی به طور مستقیم بر عملکردهای حیاتی مغز تأثیر داردو باید توسط متخصص مغز و اعصاب ماهر و با تجربه انجام شود. هدف اصلی جراحی، کاهش علائم ناشی از تومور، بهبود کیفیت زندگی بیمار، و در موارد بدخیم، افزایش طول عمر است. در این مقاله قصد داریم اطلاعاتی درباره جراحی تومور مغزی، مزایا و انواع آن بیان کنیم، برای کسب اطلاعات بیشتر با ما همراه باشید.
جراحی تومور مغزی چیست؟
عمل یکی از درمان های اصلی بیماری های مغز یاز جمله تومور های مغز و نخاع است. جراح تومور مغزی یک عمل روی مغز است که در آن پزشک با تکنیک های مختلف سعی می‌کند به تومور دسترسی یابد و آن را خارج کند. تومورها ممکن است تومور مغزی خوش خیم یا بدخیم باشند و با توجه به محل قرارگیری، اندازه و نوع آنها روش های مختلف جراحی برای درمان آنها انجام می‌شود. در یکی از اهداف اولیه درمانی ممکن است جراح کل تومور را بردارد و سعی کند به صورت کامل بیمار را درمان کند. گاهی نیز تنها بخشی از تومور را بر می‌دارد تا به این ترتیب از رشد آن جلوگیری کرده را رشد را آهسته کند.
انواع جراحی تومور مغزی
روش های جراحی مغز و اعصاب متنوع هستند و به محل و نوع تومور بستگی دارند. در ادامه چند نمونه از عمل های شایع را برای شما ذکر می‌کنیم:
کرانیوتومی
رایج ترین و موثر ترین نوع جراحی برای برداشتن تومور مغزی، کرانیوتومی (Craniotomy) است که در آن بخشی از استخوان جمجمه که به عنوان فلپ استخوانی شناخته می‌شود، برداشته می‌شود تا جراح به تومور دسترسی پیدا کند. این تکنیک معمولا در شرایطی به کار می‌رود که تومور بزرگ باشد و ممکن است تحت بیهوشی کامل یا در برخی موارد، در حالتی که بیمار به هوش است، انجام شود.
استریوتاکتیک
جراحی تومور مغزی به روش استریوتاکتیک یک تکنیک پیشرفته و دقیق برای درمان تومورهای مغزی است که با بهره گیری از تکنولوژی های تصویربرداری مدرن مانند ام آر آی ( نگاره تشدید مغناطیسی) و سی تی اسکن (برش نگاری رایانه ای) انجام می‌شود. این روش به جراحان مغز و اعصاب اجازه می‌دهد تا با دقت بسیار بالا مکان تومور را در مغز مشخص کرده و از طریق برش های کوچک به آن دسترسی پیدا کنند. استریوتاکتیک معمولا برای تومورهای کوچک یا تومور های واقع در نواحی سخت دسترس مغز به کار می‌رود و این امکان را فراهم می‌کند که با حداقل آسیب به بافت های سالم، تومور برداشته شود.
آندوسکوپی
جراحی آندوسکوپی یک روش کم تهاجمی است که از یک لوله نازک و انعطاف پذیر با دوربین (اندوسکوپ) برای دسترسی و برداشتن تومورها استفاده می‌کند. این روش به ویژه برای تومورهای واقع در نواحی عمیق و سخت دسترس مغز مناسب است. در این تکنیک، جراح از طریق یک برش کوچک در جمجمه یا حتی از طریق حفره های طبیعی بدن مانند بینی، یک آندوسکوپ را وارد می‌کند. آندوسکوپ یک لوله باریک و انعطاف پذیر است که در انتهای آن یک دوربین و نور قرار دارد، که تصاویر زنده و با کیفیت بالا از داخل مغز به مانیتور جراحی منتقل می‌کند.
جراحی تومور مغزی برای چه کسانی مناسب است؟
جراحی تومور مغزی برای افرادی مناسب است که نوع، محل، و اندازه تومور آنها به گونه‌ای باشد که امکان برداشتن آن از طریق جراحی وجود داشته باشد و مزایای جراحی بر خطرات آن غلبه کند. این جراحی معمولاً برای تومورهای خوش‌خیم یا بدخیمی که قابل دسترسی هستند و باعث ایجاد علائمی مانند سردرد شدید، تهوع، تاری دید، یا ضعف عضلانی شده‌اند، انجام می‌شود. همچنین در مواردی که تومور به سرعت در حال رشد است یا فشار داخل جمجمه افزایش یافته است، جراحی می‌تواند گزینه ای مناسب باشد. بیمار باید از نظر سلامت عمومی در وضعیت مطلوبی باشد تا بتواند جراحی را تحمل کند و دوره بهبودی را به خوبی طی کند.
در برخی موارد، جراحی به منظور تشخیص دقیق نوع تومور از طریق نمونه‌برداری انجام می‌شود. با این حال، برای تومورهای غیر قابل جراحی یا زمانی که روش‌های دیگر مانند پرتودرمانی یا شیمی‌درمانی مؤثرتر باشند، جراحی گزینه مناسبی نیست. تصمیم‌گیری نهایی باید بر اساس بررسی دقیق تصاویر تشخیصی و شرایط فردی بیمار توسط بهترین جراح مغز و اعصاب صورت گیرد.
مزایای جراحی تومور مغزی
جراحی تومور مغزی مزایای متعددی دارد. مهم ترین هدف و مزیت عمل تومور مغزی، حذف یا کاهش اندازه تومور است که می‌تواند فشار بر مغز را کم کند. همچنین این جراحی به بهبود کیفیت زندگی بیمار کمک می‌کند و در برخی موارد امکان درمان کامل تومور را فراهم می‌کند. جراحی به موقع تومور مغزی و درآوردن کامل یا بخشی از تومور می‌تواند از پیشرفت علائم جلوگیری کرده و علائم موجود را به میزان زیادی کاهش دهد. اکثر افراد بعد از عمل فعالیت ها و عملکردهای از دست رفته شان را به دست می‌آورند و معمولا تکلم، راه رفتن و تفکرشان بهبود می‌یابد. در مجموع، جراحی مغز امکان تشخیص دقیق تر و مدیریت بهتر تومورهای پیچیده را به جراح می‌دهد.
عمل تومور مغزی چقدر طول می‌کشد؟
مدت زمان عمل جراحی تومور مغزی به عوامل متعددی از جمله اندازه و نوع تومور، محل دقیق آن در مغز، پیچیدگی جراحی و تکنیک‌های مورد استفاده توسط جراح، بستگی دارد. به طور معمول، این نوع جراحی ممکن است بین 4 تا 12 ساعت یا حتی بیشتر طول بکشد. در موارد پیچیده تر، مانند تومورهایی که نزدیک به نواحی حیاتی مغز هستند یا تومورهایی که به سختی قابل دسترسی هستند، زمان جراحی افزایش پیدا می‌کند. همچنین، استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته مانند تصویربرداری داخل جراحی یا جراحی به کمک ربات می‌تواند بر مدت زمان جراحی تأثیر بگذارد. جراحان اغلب پیش از عمل، مدت زمان تقریبی را به بیمار اعلام می‌کنند، اما باید توجه داشت که زمان دقیق ممکن است در حین جراحی تغییر کند.
آیا جراحی می‌تواند از بازگشت تومور جلوگیری کند؟
جراحی می‌تواند در بسیاری از موارد با حذف کامل یا بخشی از تومور، به کاهش احتمال بازگشت آن کمک کند، اما تضمینی برای جلوگیری کامل از بازگشت تومور وجود ندارد. احتمال بازگشت تومور به نوع آن (خوش‌خیم یا بدخیم)، محل تومور، و عوامل ژنتیکی یا زیستی دیگر بستگی دارد. در تومورهای خوش‌خیم، اگر تومور به طور کامل برداشته شود، معمولاً خطر بازگشت بسیار کم است. اما در تومورهای بدخیم یا تهاجمی، حتی پس از جراحی، احتمال بازگشت وجود دارد، زیرا ممکن است سلول های سرطانی کوچکی باقی بمانند که قابل مشاهده و حذف نبوده‌اند. به همین دلیل، پزشکان اغلب پس از جراحی از روش های مکمل مانند پرتو درمانی یا شیمی درمانی استفاده می‌کنند تا سلول های باقی مانده را از بین ببرند و خطر بازگشت را به حداقل برسانند. همچنین، پیگیری منظم و انجام آزمایش های دوره ای برای شناسایی زودهنگام عود تومور ضروری است.
آیا جراحی تومور مغزی خطرناک است؟
جراحی تومور مغزی، مانند هر جراحی دیگری، با خطراتی همراه است، اما سطح خطر به عوامل مختلفی مانند محل تومور، اندازه آن، و وضعیت کلی سلامت بیمار بستگی دارد. خطرات بالقوه شامل خونریزی، عفونت، تشنج، و آسیب به بافت های مغزی است که می‌تواند منجر به مشکلاتی مانند اختلال در حرکت، حافظه، یا گفتار شود. با این حال، پیشرفت های فناوری پزشکی مانند استفاده از ناوبری تصویری، میکروسکوپ های جراحی پیشرفته، و تکنیک های مدرن جراحی خطرات را به میزان قابل توجهی کاهش داده اند. انتخاب جراح ماهر و مرکز درمانی مجهز نیز نقش مهمی در کاهش عوارض جراحی دارد. پزشکان قبل از جراحی تمام خطرات و مزایا را با بیمار در میان می‌گذارند تا تصمیم گیری آگاهانه انجام شود.
هزینه جراحی تومور مغزی چقدر است؟
هزینه جراحی تومور مغزی به عوامل متعددی از جمله نوع تومور، پیچیدگی جراحی، تکنیک‌های مورد استفاده، محل جغرافیایی بیمارستان، بستگی دارد. استفاده از تجهیزات پیشرفته مانند ناوبری تصویری، میکروسکوپ جراحی، و فناوری‌های خاص می‌تواند هزینه‌ها را افزایش دهد. همچنین، دستمزد تیم جراحی، هزینه‌های مربوط به بیهوشی، آزمایش‌های قبل و بعد از جراحی، و مراقبت‌های پس از عمل نیز در تعیین هزینه نقش دارند. بیمه درمانی ممکن است بخشی از هزینه‌ها را پوشش دهد، اما میزان این پوشش به نوع بیمه و شرایط قرارداد بستگی دارد. برای برآورد دقیق هزینه‌ها، مشاوره با بیمارستان و بررسی طرح‌های بیمه‌ای ضروری است.